Temel SSH Komutları

Linuxta sunucu yönetimi için sıklıkla kullanılan belli başlı komutlar bulunmaktadır.Bu komutlar sayesinde sunucunuz üzerindeki temel bir çok bilgiye ulaşabilir ve işlem yapabilirsiniz.

Temel Komutlar

pwd : bu komut bulunduğunuz dizini ekrana basacaktır.

cd : bu komut ile dizinler arası geçiş yapabilirsiniz. (Örnek: cd /home sizin /home dizinine girmenizi sağlar.)

ls : bu komut bulunduğunuz dizinde bulunan tüm dosya ve klasörleri ekrana basacaktır. Bu komutun bir çok parametresi mevcuttur, daha fazla parametre ile daha iyi bir kullanım sağlamak içim “man ls” yazarak tüm detaylara erişebilirsiniz.

ls komutu ile ilgili örnekler:

ls -l : tarih, dosya sahibi, izimler ile detaylı liste çıkartır.

ls -a : gizli dosyalarla birlikte tüm dosyaları görüntülemek için kullanılır bu parametreler aynı anda da kullanılabilir. (Örnek: ls -la )

ls -lS : dosyaları sıralarken dosya boyutuna göre sıralar.

ls -lh : dosya boyutlarını Mb, GB, TB cinsinden gösterir.

ls -lt : dosyaları yaratılış tarihine ve değiştirme tarihine göre sıralar.

Diğer komutlara dönecek olursak;

mkdir : yeni bir klasör oluşturmak için kullanılır.

rm : dosya veya klasör silmek için kullanılır. Yine bu komutun bir çok yararlı parametresinden “man rm” yazarak help dosyasından görüntüleyip yararlanabilrisiniz.

touch : yeni bir dosya yaratmak için kullanılır.

tail : bir dosyanın son çıktılarını göstermektedir.(Örneğin: büyük bir dosyanın son 10 satırını görmek için tail -20 /root/dosya.txt )

head : tail komutunun tersi olarak çalışır, bir dosyanın ilk çıktılarını göstermektedir. (Örneğin: head -10 /root/dosya.txt sadece dosya.txt dosyasının ilk 10 satırını ekrana basacaktır.)

nano : dosya düzenleme editörüdür. Dosyaları düzenlemek için nano kullanırken nano /root/dosya.txt şeklinde açabilir, çıkarken CTRL + X kombinasyonunu kullanabilirsiniz.

service : sunucudaki servisleri başlatmak, durumunu sorgulamak, kapatmak için kullanılır (Örneğin service mysql restart mysql servisini yeniden başlatır.)

ps : sunucuda çalışan uygulamaları görmenize yarar, ps komutunun bir çok parametresi vardır yine man ile bunları öğrenebilirsiniz. En yaygın kullanım ps aux şeklindedir. Bu komut tüm çalışan uygulamaları listelediği gibi aynı zamanda CPU ve RAM kullanımını da göstermektedir.

kill : çalışan bir uygulamanın PID numarasını yazarak görevinin sonlanmasını sağlayabilirsiniz ps aux çıktısında PID numaraları ayrıca listelenir kill -9 PIDNUMARASI şeklinde uygulamayı hemen kapattırabilirsiniz.

killall : Belirtilen uygulamayı tüm çalışan uygulamaları ile beraber kapatmaya yarar.

who : Sunucuda bağlı kullanıcıları görüntülemeye yarar.

uname : İşletim sistemi bilgisini verir, kernel versiyonu için uname -a komutu kullanılır.

df : Disk doluluk oranını görüntülemenizi sağlar. En yaygın komut df -h şeklindedir. -h parametresi disklerin MB ve GB ile TB cinsinden görüntülenmesini sağlar

watch : Tırnak içerisinde belirteceğiniz komutun sürekli olarak çalışmasını sağlar.

scp : SFTP ile dosya trasferi veya farklı bir ssh üzerine komut göndermeyi sağlar.

ftp : FTP bağlantısı ve işlemlerini bu komutla yapabilirsiniz.

wget : herhangi bir URL adresinden veri çekmeye yarar

passwd : Kullanıcı şifresi değiştirmeye yarar, root olarak bağlı iseniz bu komut ile root şifrenizi değiştirebilirsiniz.

man : Komutların parametrelerini görüntülemenizi sağlar.

reboot : sunucunuzu yeniden başlatır.

shutdown : sunucunuzun komple kapanması için kullanılır.

uptime : sunucunuzun Uptime durumu ve load durumunu göstermektedir.

tar : Dosya sıkıştırma veya sıkıştırılmış dosyaları açmak için kullanılır (Örnek: tar.gz dosyası açmak tar -zxvf veya bir klasör yada dosyayı tar.gz yapmak tar -ccvf daha fazla parametre için man komutunu kullanabilirsiniz.

unzip : sıkıştırılmış zip uzantılı dosyayı açmayı sağlar

zip : zip uzantılı dosya sıkıştırma sağlar

gunzip : gz olarak sıkıştırılmış dosyayı açmayı sağlar

SSH üzerinde temel bazı komutlar yukarıda listelenmiştir. Linux da kullanılabilir komutlar bununla sınırlı değildir. İhtiyaçlarınıza uygun komutları öğrenmek için yorum bölümünden bize sorularınızı iletebilirsiniz. Son olarak komutları aynı anda kullanabileceğiniz ve çıktıları sadeleştirebileceğiniz komutlarla ilgili örneklere yer vereceğiz.

| : Düz çizgi (Vertical bar veya pipe karakteri olarak geçer) bir komut ile başka bir komutu aynı anda kullanmak için kullanılır.

&& : 2 Adet & işareti bir komutun doğru çalışması sonucunda diğer komutun çalışması için kullanılır.

; : noktalı virgül bir komutun ardından diğer komutun çalışması için kullanılır.

Bunun dışında faydalı olabilecek diğer komutlar;

grep : süzme işleminde kullanılır, genellikle bir komut çıktısını vertical bar karakteri ile ve grep kullanarak süzdürülür.

cut : bir komut çıktısındaki veriyi kesmek için kullanılabilir

sort : Komut çıktılarını sıralamak için kullanılır.

uniq : raporlama komutudur. Komut çıktılarında özellikle aynı işlemleri istatisliksel olarak sıralamaya yarar.

cat : bir dosya içeriğini direk ekrana basar.

more : çok uzun bir komut çıktısını daha rahat okumanıza yarar. Vertical bar karakteri ile kullanılır.

Örnekler

ls -la /home | grep netinternet

Yukarıda yer alan komut /home dizininde içeriğinde netinternet geçen dosya ve klasörleri süzer.

ps aux | grep -v httpd

Yukarıdaki komut ps aux çıktısında içeriğinde httpd olan satırları ekrana basmadan diğer tüm sonuçları gösterir.

cat /home/netinternet.txt

netiternet.txt dosyasını ekrana basar.

date komutu çıktısı şu şekildedir : Thu Jul 18 00:35:10 EEST 2013

date | cut -dE -f1

Komutunu uyguladığınızda E harfinden (ilk E dahil) sağ tarafi göstermez : Thu Jul 18 00:36:15

İçeriği alt kısımda yazan şekilde bir dosya düşünün.

2013
2013
2015
2015
2015
2011

Bu dosya test.txt içerisinde ise;

cat test.txt | sort

komutu tüm tarihleri küçükten büyüğe doğru sıralayacaktır ilk satır 2011 olur.

cat test.txt | uniq –c

Bu komut tekrar eden satırları istatisliksel olarak ekrana basacaktır. Komutun çıktısı alt kısımdaki gibi olacaktır.

[root@sunucu ~]# cat test.txt | uniq –c
2 2013
3 2015
1 2011

cat /home/netinternet.txt;cat /home/net.txt

Yukarıdaki komut arka arkaya 2 işlemi tek satırda yapmanızı sağlar.

service mysql restart&&cat /home/netinternet.txt

Yukarıdaki komutta ilk işlem başarılı olursa, diğer komut çalışacaktır.

Bu dokümanımızda yer alan bilgiler yeni başlayan Linux kullanıcılarını eğitmek amacı ile hazırlanmış olup, sayfada teknik terimlere elimizden geldiğince az yer vererek, dökümanın daha anlaşılabilir halde olması adına uğraş verilmiştir.